Demirel’in demokrasi anlayışının merkezinde yer alan ve siyasi meşruiyetin tek kaynağı olarak gördüğü kavramdır. Söyleminde “milli irade“, halkın seçim sandığında tecelli eden gücünü ifade eder ve bu gücün karşısında bürokrasi, ordu veya herhangi bir elit grubun vesayetini reddeder. Demirel, askeri müdahaleleri “milli iradeye” karşı yapılmış en büyük suç olarak görmüş ve siyasi mücadelesini büyük ölçüde […]
Dilbilgisel Kategoriler: Siyasi Kavram
Milli İrade
Menderes söyleminin kilit taşı ve en stratejik kavramıdır. Başlangıçta, CHP’nin tek parti yönetimine karşı halkın egemenlik hakkını ve sandık sonucunun üstünlüğünü ifade eden demokratik bir ilke olarak kullanılır. Ancak DP iktidarı boyunca anlamı temelden bir dönüşüme uğrar. İktidarının ikinci yarısında “Milli İrade“, artık sadece seçim sonucunu değil, DP hükümetinin her türlü eylemini ve kararını meşrulaştıran, […]
Muhalefet
Menderes’in siyasi söyleminde anlamı ve çağrışımı sürekli değişen bir kavramdır. Kendi muhalefet yıllarında (1946-1950), “muhalefet”i demokrasinin olmazsa olmaz bir unsuru, iktidarı denetleyen meşru bir güç olarak tanımlamıştır. Ancak iktidara geldikten sonra, özellikle CHP’ye yönelik olarak “muhalefet” kelimesine olumsuz anlamlar yüklemeye başlamıştır. İktidarının sonlarına doğru “muhalefet”, artık yapıcı eleştiri getiren bir kurum değil, ülkenin kalkınmasını engellemeye […]
Özel Teşebbüs
DP’nin ekonomik ideolojisinin temel taşıdır. Menderes’in söyleminde “özel teşebbüs” (veya “hususi teşebbüs”), CHP’nin “devletçilik” modelinin karşısına konulan dinamik, verimli ve refah yaratıcı bir güç olarak yüceltilir. Menderes’e göre, ekonomik kalkınmanın motoru devlet değil, bireyler ve şirketler olmalıdır. DP hükümetinin politikaları, özel sektörü kredilerle, teşviklerle ve yabancı sermaye ortaklıklarıyla desteklemeye odaklanmıştır. Bu söylem, DP’ye özellikle iş […]