Demirel’in, özellikle ilk başbakanlık dönemlerinde Türkiye’nin dört bir yanına inşa ettirdiği barajlar ve hidroelektrik santralleri nedeniyle aldığı bir lakaptır. Bu lakap, onun “icraat” ve kalkınma odaklı siyaset anlayışının en somut sembolüdür. “Barajlar Kralı“, onu ülkeyi modernleştiren, elektrifikasyonu ve sulamayı yaygınlaştıran, bozkırı yeşerten bir lider olarak konumlandırır. Bu, soyut ideolojik tartışmalar yerine, halkın hayatına doğrudan dokunan […]
Tematik Kategoriler: Kalkınmacı Popülizm ve İcraat Siyaseti
Bize plan değil, pilav lazım
1960’larda, özellikle CHP’nin savunduğu planlı kalkınma modeline karşı merkez sağın popülist eleştirisini özetleyen bir slogandır. Bu ifade, halkın somut ve acil ihtiyaçlarının (“pilav“), devlet bürokrasisinin soyut ve uzun vadeli hedeflerinden (“plan“) daha önemli olduğunu savunur. Retorik olarak, teknokratik elitizme karşı halkın sağduyusunu ve pragmatizmini yüceltir. Bu slogan, Demirel’in kalkınmayı halkın refahını doğrudan artıracak somut projelerle […]
Büyük Türkiye
Demirel’in siyasi vizyonunu ve vaatlerini özetleyen kapsayıcı bir kavramdır. Bu ifade, sadece ekonomik olarak kalkınmış, sanayileşmiş, barajları ve fabrikalarıyla müreffeh bir ülkeyi değil, aynı zamanda uluslararası alanda saygın ve güçlü bir Türkiye idealini de içerir. Slogan, seçmenlere umut ve ortak bir hedef sunarak onları bir ideal etrafında birleştirmeyi amaçlar. “Büyük Türkiye” vizyonu, Demirel’in icraatçı siyasetinin […]
Elektriğin komünisti olur mu?
Soğuk Savaş döneminde, komünist bir ülke olan Bulgaristan’dan elektrik alınmasını eleştirenlere karşı kullandığı bir ifadedir. Bu retorik soru, ideolojik saplantıların ülkenin pratik ihtiyaçlarının önüne geçmemesi gerektiğini savunur. Retorik işlevi, kalkınma ve teknolojinin (elektrik) ideolojiler üstü olduğunu vurgulayarak, eleştirileri pragmatizm temelinde geçersiz kılmaktır. Bu söz, Demirel’in “Bize plan değil, pilav lazım” anlayışıyla tutarlıdır; yani önemli olanın […]
GAP’ı gaptırmam
Güneydoğu Anadolu Projesi’nin (GAP) önemini vurgulamak ve bu projeyi siyasi olarak sahiplendiğini göstermek için kullandığı, kelime oyunu içeren bir slogandır. “Gapmak” (kapmak) fiilini kullanarak, projeye yönelik olası engellemeleri veya sahiplenme girişimlerini bir “çalma” eylemi olarak kodlar ve kendisini projenin koruyucusu olarak konumlandırır. Bu slogan, hem projenin büyüklüğünü halkın anlayacağı bir dille anlatır hem de Demirel’in […]
İcraat
Demirel’in siyaset felsefesinin merkezinde yer alan bir kavramdır. “İcraat“, laf yerine iş üretmek, somut projeler (yollar, köprüler, barajlar, fabrikalar) yapmak anlamına gelir. Demirel için siyasi meşruiyetin temel kaynağıdır. Söyleminde “icraat“, soyut ideolojilere, kısır siyasi çekişmelere ve bürokratik atalete karşı bir panzehir olarak sunulur. “Büyük Türkiye” idealine ulaşmanın tek yolu olarak gösterilir. Bu kavram, onun kalkınmacı […]
Kim ne verirse 5 lira fazlası
Özellikle tütün gibi tarım ürünlerinin taban fiyatlarının belirlendiği dönemlerde, muhalefetteyken kullandığı iddia edilen bir seçim vaadidir. Bu ifade, rakip partilerin vaatlerini anlamsızlaştıran ve kendisini çiftçinin tek ve en cömert savunucusu olarak konumlandıran bir açık artırma stratejisidir. Popülist siyasetin en saf hallerinden biridir; ekonomik rasyonaliteyi veya bütçe gerçeklerini göz ardı ederek, doğrudan seçmen kitlesinin maddi çıkarına […]
Onu işte ben yaptım!
Ülkedeki büyük altyapı projelerini (köprüler, barajlar, fabrikalar vb.) kişisel olarak sahiplenmek için kullandığı, kendine güvenen ve sahiplenici bir ifadedir. Bu söz, soyut “devlet yaptı” veya “hükümet yaptı” ifadeleri yerine, icraatı doğrudan kendi şahsıyla özdeşleştirir. Retorik işlevi, seçmenin zihninde kalkınma ile Demirel arasında doğrudan bir bağ kurmaktır. Bu, onun “icraatçı” kimliğini pekiştiren ve seçmenden somut eserler […]
Su Müdürü
Demirel’in siyasete girmeden önceki kariyerinde Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü yapmasından kaynaklanan bir lakabıdır. Başlangıçta teknik ve bürokratik bir unvan olan bu ifade, onun siyasi kimliğinin bir parçası haline gelmiştir. Bu lakap, onun “Barajlar Kralı” imajının temelini oluşturur ve ülkenin su kaynaklarını, sulama ve enerji projelerini en iyi bilen, bu konularda uzman bir lider […]
Tematik Kategoriler: Kalkınmacı Popülizm ve İcraat Siyaseti Hakkında
Ülkenin maddi kalkınmasını, altyapı projelerini ve somut hizmetleri siyasi meşruiyetin temeline koyan söylem. Soyut ideolojilere karşı somut “eser” siyasetini yüceltir. yaptım!; Elektriğin komünisti olur mu?; Kim ne verirse 5 lira fazlası.