Özellikle Bayar’ın iktidar dönemlerinde, toplumsal düzenin ve devlet otoritesinin korunmasına yönelik vurguyu ifade eden bir terimdir. Muhalefetin sertleştiği ve toplumsal gerilimin arttığı dönemlerde, hükümetin eylemlerini meşrulaştırmak ve muhalefetin faaliyetlerini “asayişi bozucu” olarak nitelendirmek için kullanılmıştır. “Kanun hâkimiyeti” ve “otorite” gibi kavramlarla birlikte, istikrarın sağlanmasının en temel devlet görevi olduğunu belirtir.
Tematik Kategoriler: Kanun Hâkimiyeti ve Devlet Otoritesi Dili
Devletin Bekası
Devletin varlığının ve bütünlüğünün korunmasının her türlü siyasi mülahazanın üzerinde olduğu fikrini ifade eden bir kavramdır. Bayar bu terimi, özellikle dış tehditler veya iç karışıklıklar karşısında milli birliği ve devletin otoritesini vurgulamak için kullanmıştır. Bu, onun İttihat ve Terakki geleneğinden gelen devlet merkezli siyaset anlayışının bir yansımasıdır.
Hükümranlık Hakları
Bir devletin kendi toprakları üzerindeki mutlak egemenliğini ve uluslararası ilişkilerde bağımsız karar alma yetkisini ifade eden bir kavramdır. Bayar, bu terimi özellikle dış politika ve ulusal güvenlik konularında, Türkiye’nin kendi çıkarlarını ve toprak bütünlüğünü her türlü dış müdahaleye karşı koruma konusundaki kararlılığını belirtmek için kullanmıştır. Bu, onun devlet merkezli ve milli menfaatleri önceliklendiren yaklaşımını yansıtır.
Kanun Hâkimiyeti
Devletin ve bireylerin eylemlerinin kanunlarla sınırlı olduğu ve herkesin kanun önünde eşit olduğu ilkesidir. Bayar, bu ilkeyi hem muhalefetteyken CHP iktidarının keyfi uygulamalarını eleştirmek için, hem de iktidardayken muhalefetin “kanun dışı” olarak nitelediği eylemlerine karşı devletin otoritesini savunmak için kullanmıştır. “Kanunun durduğu yerde evvelâ sokağın sonra da dağ başlarının, şekavetin hâkimiyeti başlar” sözü, bu konudaki […]
Kanunun Pençesi
Kanunların ve devlet otoritesinin caydırıcı gücünü ifade eden güçlü bir metafordur. Özellikle seçim güvenliği veya kamu düzeniyle ilgili konularda, kanunsuzluğa yeltenenlerin mutlaka cezalandırılacağını vurgulamak için kullanılmıştır. Örneğin, “vatandaşın oy atma salahiyetini ihlale cüret edecekler kanunun pençesini yakalarında bulacaklardır” gibi ifadeler, devletin bu konudaki kararlılığını ve tavizsiz tutumunu göstermeyi amaçlar
Otorite
Bayar’ın söyleminde otorite, şahısların keyfi hâkimiyeti değil, “kanunların otoritesi” olarak tanımlanır. Devletin meşru gücünü ve düzeni sağlama kapasitesini ifade eder. Bu vurgu, Bayar’ın düzen ve istikrara verdiği önemi gösterir. Muhalefetin eylemlerinin “anarşiye” veya “şekavete” dönüşmemesi için devletin ve kanunların otoritesinin korunması gerektiğini savunur
Şekavet
“Eşkıyalık“, “haydutluk” veya “kanunsuzluk” anlamına gelen Osmanlıca kökenli bir kelimedir. Bayar, bu terimi kanun ve devlet otoritesinin ortadan kalktığı anarşi durumunu tanımlamak için kullanır. “Kanunun durduğu yerde… şekavetin hâkimiyeti başlar” sözüyle, hukukun üstünlüğünün kamu düzeni için ne kadar hayati olduğunu ve kanunsuzluğa asla izin verilmeyeceğini güçlü bir şekilde ifade eder.