Türkiye’nin ilerlemesinden rahatsız olan, komplolar kuran ancak isimleri açıkça zikredilmeyen gizemli iç ve dış odakları ifade etmek için kullanılan bir zamirdir. Bu terim, “Üst Akıl” veya “Şer Odakları” gibi daha somut komplo anlatılarının daha muğlak ve gündelik bir versiyonudur. Bu belirsizlik, her türlü olumsuzluğun faili olarak bu gizemli “birileri“ni işaret etme esnekliği sağlar ve dinleyicide […]
Kişiler: Recep Tayyip Erdoğan
Biz
Erdoğan’ın siyasi söyleminin merkezinde yer alan ve popülist “Biz ve Onlar” ikileminin ilk kutbunu oluşturan zamirdir. “Biz” zamiri, dar anlamda AK Parti teşkilatını, seçmenlerini ve iktidarını destekleyenleri ifade eder. Ancak retorik olarak çok daha geniş bir anlam yüklenir: “Biz,” aynı zamanda “milletin ta kendisi,” “milli iradenin temsilcisi,” bu toprakların “yerli ve milli” unsurlarıdır. Bu kullanım, […]
Bunlar
Popülist “Biz ve Onlar” ikileminin ikinci ve karşıt kutbunu oluşturan işaret zamiridir. “Bunlar,” “Biz” olarak tanımlanan homojen ve erdemli halkın dışında kalan herkesi kapsayan, dışlayıcı ve çoğu zaman aşağılayıcı bir kategoridir. Bu kategoriye siyasi muhalefet partileri, eleştirel medya, hükümet politikalarına karşı çıkan sivil toplum kuruluşları, “elitist” ve “halktan kopuk” olarak görülen aydınlar (“monşerler“), “faiz lobisi” […]
Bunlar daha iyi günleriniz
Muhaliflere, eleştirel seslere veya memnuniyetsizliğini dile getiren kesimlere yönelik kullanılan üstü kapalı bir tehdit ve uyarı ifadesidir. Genellikle ekonomik zorluklar veya siyasi baskılarla ilgili şikayetlere yanıt olarak söylenir ve mevcut durumdan şikayet edenleri, gelecekte daha da kötü koşullarla karşılaşabilecekleri imasıyla susturmayı hedefler. Bu, tartışmayı bitiren ve gücü elinde bulunduranın belirleyici olacağını hatırlatan cepheleşmeci bir retoriktir.
Büyük oyun
Türkiye’nin milli çıkarlarına, bekasına ve hükümetin istikrarına yönelik olduğu varsayılan, genellikle “dış güçler” tarafından kurgulanan kapsamlı ve uzun vadeli komploları ifade eden bir terimdir. Bu ifade, “Üst Akıl” ve “Şer Odakları” gibi diğer komplo anlatılarıyla yakından ilişkilidir. “Büyük oyun” çerçevesi, Gezi Parkı protestolarından ekonomik dalgalanmalara, terör saldırılarından dış politikadaki gerilimlere kadar pek çok farklı olayı, […]
Büyük resim
“Büyük Oyun” ile ilişkili olarak, tekil olayların (bir protesto, bir ekonomik dalgalanma, bir terör saldırısı) aslında Türkiye’ye karşı daha geniş, organize ve kötü niyetli bir komplonun parçası olduğunu iddia eden bir çerçevedir. Bu retorikte lider, sıradan vatandaşların ve muhalefetin göremediği gizli bağlantıları ve derin planları anlama yetisine sahip, “büyük resmi” görebilen tek kişi olarak konumlanır. […]
Çapulcu
İlk olarak 2013 Gezi Parkı protestoları sırasında protestocuları tanımlamak için kullanılan, aşağılayıcı ve küçümseyici bir ifadedir. Bu terimle, protestocuların meşru talepleri olan vatandaşlar değil, düzene ve kamu malına zarar veren, yağmacı ve başıboş bir güruh olduğu ima edilmiştir. “Çapulcu” kelimesinin kullanımı, toplumsal bir muhalefet hareketini kriminalize etme ve siyasi taleplerini itibarsızlaştırma stratejisinin bir parçasıdır. Protestocuların […]
Çılgın proje
Kanal İstanbul gibi büyük ölçekli, vizyoner ve genellikle maliyeti veya çevresel etkileri nedeniyle tartışmalı olan mega altyapı projelerini tanımlamak için kullanılan bir ifadedir. Bu terim, ilk kez 2011 yılında Kanal İstanbul projesi için kullanılmıştır. “Çılgın” sıfatı, projenin hem ölçeğinin büyüklüğünü ve hayal gücünü zorlayan niteliğini vurgular hem de ona yönelik eleştirileri, vizyonsuzluk ve statükoculuk olarak […]
Çıraklık/Kalfalık/Ustalık
Erdoğan’ın kendi siyasi kariyerini ve AK Parti iktidar dönemlerini, geleneksel esnaf loncalarındaki (Ahilik) hiyerarşiye benzer bir şekilde aşamalara ayıran bir metafordur. Bu anlatıya göre, 2002-2007 arası “çıraklık,” 2007-2011 arası “kalfalık” ve 2011 sonrası ise “ustalık” dönemidir. Erdoğan, daha sonra “baş ustalık için icazet” istediğini de belirtmiştir. Bu metafor birkaç önemli işleve sahiptir: Birincisi, iktidarın zaman […]
Corç / Hans
Türkiye’nin iç işlerine müdahale ettiği veya politikalarını eleştirdiği varsayılan Batılı (özellikle Amerikalı ve Alman) güçleri ve liderleri temsil etmek için kullanılan sembolik ve küçümseyici isimlerdir. “Corç ne der, Hans ne der, ona bakmam” gibi kullanımlar, Batı’dan gelen eleştirileri umursamadığını, milli ve bağımsız bir politika izlediğini vurgulayan bir meydan okumadır. Bu, “monşer” eleştirisinin uluslararası siyasete uyarlanmış […]
Recep Tayyip Erdoğan Karnesi
Tematik Odak Dağılımı
Sık Kullandığı Terimler
Kişiler: Recep Tayyip Erdoğan Hakkında
Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yirmi yılı aşkın siyasi kariyeri boyunca şekillendirdiği ve Türk siyasi hayatına derinlemesine nüfuz eden özgün siyasi dili analiz etmek amacıyla bir “siyasi lügat” formatında hazırlanmıştır. “Recep Tayyip Erdoğan Sözlüğü,” yalnızca sık kullanılan kelime ve deyimlerin yüzeydeki anlamlarını sıralayan bir derleme değildir. Aksine, bu lügat, Erdoğan’ın söyleminin ardındaki retorik stratejileri, ideolojik temelleri ve sosyo-politik işlevleri deşifre etmeyi amaçlayan analitik bir araç olarak tasarlanmıştır. Her bir madde, bir terimin tanımının ötesine geçerek, o terimin siyasi bağlamını, hedef kitlesi üzerindeki etkisini ve Erdoğan’ın siyasi kimliğinin inşasındaki rolünü ortaya koymaktadır. Bu yönüyle çalışma, siyaset bilimi, söylem analizi, popülizm çalışmaları ve güncel Türkiye araştırmaları alanlarına katkı sunmayı hedeflemektedir.