Devlet içinde yuvalanmış, NATO’ya bağlı gizli ve yasa dışı bir örgütlenmeyi ifade eden terimdir. Ecevit, Türkiye’de bu kavramı siyasi alanda ilk kez telaffuz eden ve varlığını sorgulayan başbakandır. Özellikle 1977’deki Kanlı 1 Mayıs olayı ve kendisine yönelik Çiğli’deki suikast girişimi sonrasında bu yapının üzerine gitmeye çalışmıştır. Başbakanlığı sırasında aldığı bir brifingde bu birimin varlığını öğrendiğini […]
Dilbilgisel Kategoriler: Siyasi Terim
Milli Şef
İsmet İnönü’nün, Atatürk’ün ölümünden sonra CHP’nin ve devletin lideri olarak aldığı resmi unvandır. Menderes ve DP’liler için bu unvan, tek parti döneminin anti-demokratik, tek adam yönetimine dayalı ve totaliter karakterini simgeler. Söylemde “Milli Şef” dönemi, “Milli İrade“nin yok sayıldığı, lider kültünün egemen olduğu bir dönem olarak sürekli eleştirilir. Bu terimi kullanmak, İnönü’yü ve CHP’yi demokrasiyle […]
Milliyetçi Cephe (MC)
1970’lerde Süleyman Demirel liderliğindeki Adalet Partisi’nin, Millî Selamet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi ve Cumhuriyetçi Güven Partisi ile kurduğu sağ koalisyon hükümetlerine verilen addır. Ecevit’in söyleminde “Milliyetçi Cephe,” kendisinin temsil ettiği halkçı, ilerici ve aydınlık siyasete karşı; karanlığı, gericiliği, baskıyı ve halk düşmanlığını temsil eden bir yapı olarak konumlandırılır. MC hükümetleri, onun dilinde, ülkeyi siyasi ve […]
Milliyetçi-Ülkücü Hareket
MHP’yi ve ona bağlı kuruluşları (özellikle Ülkü Ocakları) kapsayan, sadece bir siyasi parti değil, aynı zamanda köklü bir ideolojik ve kültürel “hareket” olduğunu belirten resmi isimdir. Bu ifade, yapının siyasi konjonktürlerin ötesinde, tarihsel bir misyonu olan, sürekliliğe sahip bir “dava” hareketi olduğunu vurgular. “Milliyetçi-Ülkücü gençlik” gibi kullanımlarla, hareketin dinamizmi ve geleceğe olan iddiası pekiştirilir.
Örtülü Ödenek
Başbakanların devletin gizli hizmet ve giderleri için kullandığı, denetime tabi olmayan bütçe kalemidir. Tansu Çiller’in siyasi kariyeri, örtülü ödenekle ilgili iki büyük skandalla anılır: Selçuk Parsadan dolandırıcılığı ve başbakanlığı devretmeden önce ödenekten 500 milyar TL çektiği iddiası. Çiller’in söyleminde bu terim, genellikle reddettiği, komplo olarak nitelediği ve aklanmakla övündüğü bir suçlama konusudur. Bu konu, onun […]
Tek Parti Devri
Menderes’in ve DP’lilerin, 1923-1950 yılları arasındaki CHP iktidarını tanımlamak için sistematik olarak kullandığı bir ifadedir. Bu terim, o dönemi tarihin doğal akışından çıkarıp, “zulüm,” “baskı,” “yokluk” ve “manevi çöküş” ile anılan anormal bir parantez olarak çerçeveler. Menderes’in konuşmalarında bu dönem, ekonomik geri kalmışlığın, dini baskıların ve antidemokratik uygulamaların yegâne kaynağı olarak sürekli referans gösterilir. Retorik […]
Yıkıcı Faaliyetler
Menderes’in, özellikle iktidarının son yıllarında, her türlü muhalif eylemi (basın eleştirileri, öğrenci gösterileri, muhalefet partilerinin mitingleri vb.) tanımlamak için kullandığı genelleyici ve kriminalize edici bir terimdir. Bu ifade, meşru demokratik hakların kullanımını, ülkenin düzenini ve istikrarını bozmaya yönelik kasıtlı ve kötü niyetli eylemler olarak çerçeveler. “Yıkıcı faaliyetler” söylemi, hükümetin otoriterleşmesinin ve eleştiriye tahammülsüzlüğünün bir göstergesidir. […]
Zillet İttifakı
Devlet Bahçeli’nin, 2018 seçimleri öncesinde Millet İttifakı’na karşı olarak türettiği ve muhalefet blokunu tanımlamak için kullandığı pejoratif bir isimdir. “Zillet“, Arapça kökenli olup “alçaklık, aşağılık, hor ve hakir olma” gibi son derece olumsuz anlamlar taşır. Bu ismi kullanarak Bahçeli, rakip ittifakı sadece siyasi bir alternatif olarak değil, ahlaki olarak çökmüş, milli onurdan yoksun, “yıkım ve […]