Bir devletin kendi toprakları üzerindeki mutlak egemenliğini ve uluslararası ilişkilerde bağımsız karar alma yetkisini ifade eden bir kavramdır. Bayar, bu terimi özellikle dış politika ve ulusal güvenlik konularında, Türkiye’nin kendi çıkarlarını ve toprak bütünlüğünü her türlü dış müdahaleye karşı koruma konusundaki kararlılığını belirtmek için kullanmıştır. Bu, onun devlet merkezli ve milli menfaatleri önceliklendiren yaklaşımını yansıtır.
Kişiler: Celal Bayar
Hür Dünya
Soğuk Savaş döneminde Bayar’ın dış politika söyleminin temel kavramlarından biridir. ABD ve Batı Avrupa ülkelerinin oluşturduğu, demokrasi ve serbest piyasa ekonomisine dayalı ittifakı tanımlar. Bu ifade, Sovyetler Birliği’nin temsil ettiği “esir milletler” veya “demir perde” anlatısının karşıtını oluşturur. Bayar, Türkiye’yi “Hür Dünya“nın komünizme karşı ileri bir karakolu olarak konumlandırarak, Batı ittifakı içindeki stratejik önemini vurgulamış […]
Hürriyet Misakı
DP’nin 7 Ocak 1947’deki ilk büyük kongresinde kabul edilen ve partinin demokratikleşme taleplerini içeren bir manifestodur. Bu belge, seçim yasasının değiştirilmesi, anayasaya aykırı yasaların kaldırılması ve cumhurbaşkanının partisiz olması gibi temel ilkeleri içeriyordu. Bayar’ın söyleminde “Hürriyet Misakı”, DP’nin demokrasi mücadelesindeki kararlılığını ve hedeflerini ortaya koyan tarihi bir metin olarak anılır.
Hususi Teşebbüs
“Özel teşebbüs” veya “özel girişim” anlamına gelen bu ifade, DP’nin ve Bayar’ın 1946 sonrası ekonomi politikasının temel direğidir. CHP’nin “devletçilik” anlayışına karşı, ekonomik kalkınmanın motorunun devlet değil, bireyler ve özel şirketler olması gerektiği fikrini savunur. DP programları, “hususi teşebbüsün” önündeki bürokratik engellerin kaldırılmasını, vergi yükünün azaltılmasını ve yerli-yabancı sermayenin teşvik edilmesini vaat etmiştir. Bu terim, […]
Celal Bayar Karnesi
Tematik Odak Dağılımı
Sık Kullandığı Terimler
Kişiler: Celal Bayar Hakkında
Celal Bayar’ın siyasi kariyeri boyunca kullandığı dil, Türkiye’nin en çalkantılı dönemlerinden bazılarının siyasi ve ideolojik akımlarını yansıtan çok katmanlı bir yapı sergiler. İttihat ve Terakki’den Milli Mücadele’ye, tek parti döneminin iktisat vekilliğinden çok partili hayatın kurucu muhalefet liderliğine ve nihayet cumhurbaşkanlığına uzanan bu uzun soluklu kariyer, söyleminin de farklı bağlamlara göre evrilmesine neden olmuştur. Ancak bu evrime rağmen, Bayar’ın siyasi lügati dört temel ve birbiriyle ilişkili sütun üzerine inşa edilmiştir. Bu sütunlar, onun siyasi kimliğinin ve retorik stratejisinin özünü oluşturur: Pragmatik kuruculuk ve iktisadi rasyonalite; Milli Mücadele ruhu ve sivil direniş mirası; çoğunlukçu demokrasi ve “Milli İrade”nin kutsallığı; ve Atatürk mirasına stratejik sahiplenme.