Menderes’in, CHP’nin tek parti dönemindeki ekonomik ve siyasi anlayışını eleştirmek için kullandığı bir terimdir. “İnhisarcı” (tekelci) sıfatı, CHP’nin hem ekonomide devletçiliği dayattığını hem de siyasette tüm gücü kendi elinde topladığını, başka hiçbir partiye veya görüşe yaşam hakkı tanımadığını ima eder. DP, kendi siyasetini bu “inhisarcı zihniyet“in tam tersi olarak, yani hem ekonomide serbest rekabete hem […]
Arşivler: Sözlük Terimleri
İnkılap Softaları
Menderes’in, DP’nin din ve vicdan özgürlüğü alanındaki icraatlarına (özellikle ezanın Arapçalaştırılmasına) karşı çıkan katı laikçi kesimleri, özellikle CHP’li aydın ve bürokratları aşağılamak için kullandığı bir ifadedir. “İnkılap softalarının yaygaralarına ehemmiyet vermeyerek ezanı Arapçalaştırdık” sözü, bu kullanımın en net örneğidir. “Softa” kelimesi, normalde bağnaz ve yobaz dindarlar için kullanılırken, Menderes bu kelimeyi tersine çevirerek, laikliği bir […]
İnlerine gireceğiz
Özellikle terör örgütlerine (PKK, FETÖ vb.) ve hasım olarak görülen gruplara karşı yürütülen mücadeledeki mutlak kararlılığı ve tavizsizliği ifade eden bir slogandır. Bu ifade, mücadelenin sadece savunmada kalmayacağını, aktif bir şekilde düşmanın üzerine gidileceğini ve nerede olursa olsun bulunup etkisiz hale getirileceğini vurgular. “İn” metaforu, hedef alınan grupları yasa dışı, gizli ve tehlikeli yapılar olarak […]
İnşallah
“Allah dilerse” anlamına gelen ve bir işin gelecekte gerçekleşmesine yönelik umudu ve niyeti belirtirken Allah’ın iradesine teslimiyeti ifade eden bir temenni sözüdür. Erdoğan’ın söyleminde bu ifade, hem dini bir hassasiyeti yansıtır hem de bir vaadin veya hedefin gerçekleşmesinin sadece kendi çabalarına değil, aynı zamanda ilahi takdire bağlı olduğunu vurgular. “Türkiye Yüzyılı inşallah sizlerin de yüzyılı […]
İnsanca
Ecevit’in ünlü “Ne ezen ne ezilen, insanca hakça bir düzen” sloganında geçen ve onun siyaset felsefesinin hümanist temelini ortaya koyan bir kelimedir. “İnsanca” kelimesi, hedeflenen düzenin sadece ekonomik veya siyasi bir yapı olmadığını, aynı zamanda ahlaki ve varoluşsal bir boyutu olduğunu vurgular. Bu, her bireyin onuruna yakışır bir yaşam sürme hakkını ifade eder. Sadece temel […]
İpim cebimde geziyorum
Özellikle 28 Şubat sürecinin baskıcı atmosferinde, siyaset yapmanın getirdiği riskleri ve karşılaştığı tehditleri anlatmak için kullandığı dramatik bir ifadedir. Bu metafor, idam tehdidi altında olduğunu veya her an siyaseten veya fiziken yok edilebileceği bir ortamda görev yaptığını ima eder. Retorik işlevi, kendisini demokrasi ve sivil siyaset uğruna büyük riskler alan, “kelle koltukta” mücadele eden bir […]
İpim Cebimde Geziyorum
Özellikle 28 Şubat sürecinde, askerin siyasete müdahalesi ve kendisi üzerindeki baskılar karşısında korkmadığını, her türlü sonuca (idam dahil) hazır olduğunu ifade etmek için kullandığı çarpıcı bir ifadedir. “İp” metaforu, idamı simgeler ve bu söz, siyasi mücadelenin ne kadar sertleştiğini ve risklerin ne kadar yükseldiğini gösterir. Çiller, bu ifadeyle kendisini davası uğruna ölümü göze almış cesur […]
İpleri çözmek
Özal’ın, devletin ve bürokrasinin bireylerin ve girişimcilerin önündeki engellerini kaldırma eylemini tanımlamak için kullandığı bir metafordur. Ona göre Türk insanı “fevkalade kabiliyetlidir” ancak bürokrasinin “ipleriyle” bağlanmıştır. Bu ipler çözüldüğünde insanlar “harikalar yaratacaktır”. Bu metafor, onun liberal bireycilik felsefesini ve anti-bürokratik duruşunu halkın anlayacağı basit ve güçlü bir imgeyle ifade eder.
Irkçı Emperyalizm
Erbakan’ın “Siyonizm” kavramıyla birlikte, dünyadaki küresel sömürü sistemini tanımlamak için kullandığı bir terimdir. Bu ifade, Batı emperyalizminin sadece ekonomik ve siyasi bir sömürüye dayanmadığını, aynı zamanda kendisini diğer ırklardan üstün görme gibi ırkçı bir temele oturduğunu iddia eder. Erbakan’a göre bu zihniyet, dünyayı kendi çıkarları için yönetmeyi ve diğer milletleri köleleştirmeyi hedefler. “Irkçı emperyalizm,” uluslararası […]
İrtica
Laikliğe karşıt, gerici ve din devleti yanlısı olarak tanımlanan faaliyetler için kullanılan bir terimdir. Demirel’in söyleminde bu kavramın kullanımı, siyasi kariyerindeki döneme göre değişiklik göstermiştir. Başbakanlık dönemlerinde genellikle din ve vicdan özgürlüğünü savunurken ve laikliğin dinsizlik olmadığını vurgularken, Cumhurbaşkanlığı döneminde, özellikle 28 Şubat sürecinde, “irtica“yı Türkiye Cumhuriyeti için en büyük tehditlerden biri olarak tanımlamıştır. Bu […]